De kerkfabriek van de Lieve-Vrouweparochie laat de staat en de mogelijke restauratieopties onderzoeken van vier waardevolle muurschilderingen in de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk. Stad Mechelen schreef de omvang, het doel en het verloop van dit onderzoek uit. Deze maand start het onderzoek.
De Mechelse gilden en ambachten laten sporen na
De Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk is de tweede grootste in Mechelen. Ze werd in de veertiende en vijftiende eeuw gebouwd. In de 15de eeuw had de kerk tot achtentwintig altaren, gerealiseerd in opdracht van de Mechelse gilden en ambachten. Ambachten waren tot aan de Franse Revolutie belangenverdedigers van beroepsgroepen en deden dienst als een soort van sociale instelling. Zij waren met een eigen kapel of/en altaar aanwezig in kerken. Een groot deel van de binneninrichting van de kerk werd in de as gelegd tijdens een bombardement in de Tweede Wereldoorlog. Dat er nog resten zijn van een interieurafwerking, is een klein wonder.
In de kapel van de schippers bevindt zich een merkwaardige 16de-eeuwse muurschildering. Die verbeeldt de parabel van de verloren zoon. Ook achter de triptiek ‘Wonderbaarlijke visvangst’ van Rubens zijn resten te zien van een wandschildering uit de late 16de eeuw met vis- en zeemotieven, gelinkt aan de Mechelse visverkopers.
Lezen van oude recepten, testen en toepassen
“Deze schilderingen zijn voor onze stad van historisch belang. De Stad Mechelen en de kerkfabriek volgen dan ook samen de werken op. De onderzoekers zullen eerst archiefonderzoek doen om te proberen achterhalen welke technieken in de 19de eeuw op de schilderingen werden toegepast. Ze zullen ook alle materialen en schade in kaart brengen en vervolgens plaatselijk testen wat de beste restauratietechniek is per schildering,” weet Koen Anciaux.
De muurschilderingen werden doorheen de eeuwen al verschillende keren gerestaureerd en geretoucheerd. Nu zijn ze vervuild, vertonen kleine barsten en er ontbreken op verschillende plaatsen onderdelen. Omdat de restauratiegeschiedenis van iedere schildering verschillend is en dus ook de mogelijke aanpak, stelde de kerkfabriek de “Verenigde Onderzoekers Compagnie” aan om een grondig onderzoek uit te voeren en de restauratieopties ter plekke te testen.
“Verenigde Onderzoekers Compagnie” is een tijdelijke maatschap van Klara Peeters en Elizabeth Van Dijk. “Elk van hen is een op zich gespecialiseerde onderzoeker-restaurator met uitvoerige ervaring van de restauratie van muurschilderingen uit de renaissance en ouder”, zegt Eric Stroobants, de voorzitter van kerkfabriek van de Lieve-Vrouweparochie.
Het onderzoek, de proefrestauratie en de noodfixatie lopen van maart tot augustus 2021. De totale kostprijs bedraagt €43.402,70 (incl. btw). Hiervoor voorziet de Vlaamse Overheid een erfgoedpremie van €20.000. De werken starten midden maart 2021.
Het resterende bedrag wordt gefinancierd door de kerkfabriek. De Stad Mechelen verleende ondersteuning door het bestek (taakomschrijving) en het gunningsvoorstel te formuleren en zal de werf mee opvolgen. “Het is altijd een fijne samenwerking met de stad. Zulke mooie projecten samen opvolgen garandeert meer expertise, betere opvolging en mooie resultaten. Al Jaren zijn we tevreden over de samenwerking met de stad,” zegt Eric Stroobants.
“Gezien het historisch belang van deze prachtige muurschilderingen verleent Stad Mechelen graag haar ondersteuning door kennis te verstrekken en het project mee op te volgen,” voegt schepen van Monumenten Koen Anciaux eraan toe.