Met Portier 51 gaat er opnieuw een knap stadsvernieuwingsproject van start in hartje Mechelen. De boeken van de bibliotheek in de Moensstraat werden ingewisseld voor kansen op een circulaire en duurzame herbestemming van het gebouw. Maar liefst 75% van de aanwezige materialen zou hergebruikt worden. In de week van 8 augustus gaat de werf officieel van start met de voorbereidende werken. In deze fase worden ook de ramen ontmanteld die een tweede leven krijgen in de Impact Factory. Vanaf 16 augustus vinden de grotere strip- en afbraakwerken plaats.
Met Portier 51 gaat er opnieuw een knap stadsvernieuwingsproject van start in hartje Mechelen. Ontwikkelaar CAAAP zal er een gevarieerd woonaanbod met kwalitatieve woonruimtes en nevenfuncties realiseren. Op de plaats van de oude bibliotheek in de Moensstraat zullen in de volgende jaren 22 duurzame woningen, 3 commerciële ruimtes, en een groene publieke ruimte verrijzen. In dit stadsvernieuwingsproject staan duurzaamheid en circulariteit centraal.
Circulair pilootproject
Met de herontwikkeling van de voormalige bibliotheeksite gaat de stad voor een eerste groot circulair pilootproject. Het project integreert verschillende aspecten van circulair bouwen. Daarvoor vertrekt het van maximaal behoud van materialen. Het is de bedoeling om maar liefst 75% van de aanwezige materialen te hergebruiken.
“Om deze herbestemming uit te voeren, werd het gebouw van de voormalige bibliotheek, samen met de portierswoning en het aangrenzende plein te koop aangeboden. Onder voorwaarden weliswaar. Niet alleen moest de woonkwaliteit, architecturale en ruimtelijke kwaliteit gegarandeerd worden. Ook moest dit grote project bijdragen aan de circulaire economie. Zowel hergebruik als veranderingsgericht bouwen en circulair materiaalgebruik kwamen daarbij aan bod. Anders dan bij een klassieke herontwikkeling is het doel om zoveel mogelijk materiaal een tweede leven te geven en niet als overschot te laten afvoeren”, aldus Greet Geypen, schepen van Stadsontwikkeling.
Van deurpomp tot ganse trap
Op basis van een inventaris met daarop bouwmaterialen met een hergebruikpotentieel, werden er in mei van dit jaar reeds recuperatiewerken uitgevoerd in de oude bibliotheek. BatiTerre – een onderneming die in samenwerking met een maatwerkbedrijf bouwmaterialen ontmantelt voor hergebruik – voerde de werken uit. In de week van 8 augustus wordt het gebouw gestript, de week nadien vinden de grotere afbraakwerken plaats.
“We willen maar liefst 75% van het aanwezige bouwmateriaal een nieuw leven geven. Er werden voordien al een heleboel materialen uit de bib gerecupereerd: boekenrekken, vloertapijt, balustrades, verlichting, gietijzeren radiators, deurpompen, tientallen lopende meters borstwering en een stalen trap. Deze onderdelen hebben we al klaargemaakt voor verkoop op de markt voor tweedehands materialen. Deze bouwmaterialen wegen samen maar liefst 3,9 ton, da’s een hele boterham dat ergens anders zijn nut vindt”, klinkt het bij Patrick Princen, schepen van Duurzaamheid.
Hergebruik ramen in de Impact Factory
Het ontwerpteam heeft grondig onderzocht op welke wijze de huidige betonstructuur van de bibliotheek bewaard kan blijven. De bedoeling is om een groot deel van het gebouw tot die structuur te strippen. Die keuze heeft de grootste voordelige materialenimpact.
Tijdens de huidige fase worden de plinten en 34 stalen raamprofielen gerecupereerd. De oude raamprofielen zullen na verwerking herbestemd worden in de Impact Factory. Of de dakgebinten nog herbruikbaar zijn, moet nog geverifieerd worden.
Jansen, de producent van de hoogkwalitatieve stalen raamprofielen van de oude bib, kwam de profielen eigenhandig opmeten en engageert zich om de demontage en de integratie in het nieuwe ontwerp van de Impact Factory te coördineren.
“De Impact Factory moet een toonbeeld worden van klimaatbewust en circulair bouwen. Door de stalen raamprofielen uit de oude bibliotheek – de circulaire pilootwerf van de stad – te recupereren voor een nieuw leven in de Impact Factory, wordt deze ambitie tastbaar gemaakt voor het publiek. De klimaatopwarming wordt in hele grote mate veroorzaakt door de productie van materialen. Door circulair te bouwen hebben we rechtstreeks impact: minder grondstoffen, minder energieverbruik, minder uitstoot”, aldus Patrick Princen.
Primeur voor circulair bouwen in Vlaanderen
“Het hergebruik van raamprofielen op deze schaal zou een primeur zijn voor circulair bouwen in Vlaanderen. De geselecteerde ramen kunnen mits afstemming met de archiefwerkzaamheden op de site van de Battelsesteenweg worden opgeslagen tot hun toepassing in de verbouwing van de Impact Factory tussen het najaar 2023 en 2025”, zegt Greet Geypen.
Vanaf 16 augustus vinden de sloopwerken plaats. Van de bestaande gebouwen in het bouwblok – een aaneenschakeling van vier gebouwen uit verschillende periodes – wordt enkel de oude leeszaal volledig afgebroken. Door de andere gebouwen te renoveren of minstens de draagstructuur te behouden, zullen veel materialen in gebruik blijven. Ook de bestaande kelder wordt gespaard en zal de basis vormen voor een ondergrondse parkeergarage. De herontwikkeling benut de robuuste, regelmatige betonstructuur van de oorspronkelijke gebouwen en zet dat principe ook door in de nieuwbouw.
Na de sloopwerken plaatst de aannemer een beschoeiing, om erna een bouwput te maken voor de ondergrondse parking. Tijdens het uitgraven van de bouwput gebeurt een archeologisch onderzoek. Na dit onderzoek wordt er gestart met de ruwbouwwerken. De werken zullen ongeveer twee jaar duren.
Wil je graag op de hoogte gehouden worden van het project? Bezoek de projectwebsite www.portier51.be! Voor meer info kan je terecht op info@caaap.be.
Dit project werd mede mogelijk gemaakt door de medewerking van VUB Architectural Engineering met steun van Vlaanderen Circulair.