Dankzij het project ‘Datagestuurde winkelgebieden’ heeft Mechelen een goed zicht op de drukte in het winkelcentrum en wat er per sector besteed wordt. Het project dat als doel had om met data zowel de ondernemers als het beleid te ondersteunen, werd inmiddels succesvol afgerond. Mechelen blijft echter ook na afloop van dit project een prominentere rol aan data geven en start daarom een vervolgproject op.
Steden vinden het belangrijk om een levendig winkelapparaat te hebben. Zo investeren ze volop in de heraanleg van straten en pleinen, het organiseren van evenementen, het voeren van promotie, het voeren van een leegstandsbeleid, enz. Het meten van het effect van deze investeringen (de impact op het aantal bezoekers, op het aantal nieuwe winkels, op het leegstandspercentage …) is echter niet altijd even makkelijk. Om deze inspanningen objectief te kunnen evalueren, zijn de juiste data nodig.
“Wie beschikt over data, kan deze omzetten in informatie en met die kennis bijdragen tot gezonde ondernemingen in een gezond winkelgebied. Door het gebruik van data kunnen middelen efficiënter en effectiever ingezet worden om zo samen met de handelaars te werken aan de gezondheid en dynamiek van ons winkelgebied. Maar ook voor het aantrekken van potentiële handelaars zijn deze data belangrijk”, legt schepen van Economie Greet Geypen uit.
Aankoop data voor drukte en bestedingsgedrag
In 2021 sloegen de centrumsteden Mechelen, Antwerpen, Leuven en Roeselare samen met expertisepartner Thomas More de handen in elkaar voor het project ‘Datagestuurde winkelgebieden’. Dit project werd gelanceerd in het kader van de oproep ‘City of Things – Slimme steden en gemeenten’ met subsidies vanuit Europa en Vlaanderen en zette volop in op data ter ondersteuning van zowel ondernemers als van beleidsmakers.
“We hebben de ondernemers gevraagd welke informatie hen kan helpen bij het nemen van goede beslissingen over het beheer van hun zaak. Het gebruik van relevante data kan zowel hen als ons helpen betere beslissingen te nemen: ondernemers kunnen slimmer ondernemen en beter inspelen op de noden van bezoekers, terwijl de stad Mechelen gefundeerde analyses en beslissingen kan maken”, aldus Rina Rabau Nkandu, schepen van Slimme Stad. “Een absolute voorwaarde is wel dat we strikt rekening houden met de privacy en de GDPR-regels: het gaat altijd om samengevoegde en volledig geanonimiseerde cijfergegeven die nooit te herleiden zijn tot een specifiek persoon of zaak. Zo maken we gebruik van de voordelen die slimme data ons geven, maar zijn we waakzaam voor de mogelijke risico’s ervan.”
“Zo kunnen ondernemers de openingsuren en/of de personeelsplanning van hun zaak afstemmen op de drukte in de stad. Ook kunnen ze de drukte- en bestedingscijfers van het winkelcentrum als referentiepunt vergelijken met de resultaten van hun eigen zaak. Voor de stad zijn deze data dan weer uitermate geschikt om het kernwinkelgebied van dichtbij op te volgen, zowel in het algemeen als bijvoorbeeld tijdens de eindejaars- of soldenperiode, om op basis hiervan bij te kunnen sturen richting een nog meer welvarende en aantrekkelijke stad voor zowel ondernemers als burgers”, zegt Greet Geypen.
Het project ‘Datagestuurde winkelgebieden’ liep van januari 2021 tot maart 2023. Het totale budget bedroeg zo’n € 970.000, waarbij het Vlaams Agentschap Innovatie en Ondernemen (VLAIO) en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) elk 40% van het budget investeerden. De overige 20% droegen de steden zelf bij.
Nieuwe pistes onderzoeken in vervolgproject
Mechelen blijft echter ook na afloop van dit project een prominentere rol aan data geven en start daarom een vervolgproject op. Met de positieve feedback van de handelaars en de nood aan extra inzichten, wil de Dijlestad nu verder werken aan een gebruiksvriendelijk dashboard. Daarom diende Mechelen binnen de City of Things-oproep 2022 van VLAIO, samen met Leuven en Oostende een subsidieaanvraag in voor het project ‘Sustainable Insights for Cities & Retailers’ (SInCR).
“Het gebruik van drukte- en bestedingsdata die we reeds hanteren, is alvast een belangrijke sleutel. Toch hangt het succes van een winkelgebied niet alleen af van het aantal bezoekers en hun uitgaven. Er zijn ook andere uitdagingen waar ondernemers en steden mee kampen, zoals bijvoorbeeld energie, leegstand en mobiliteit. Heel vaak zijn er rond deze topics ook data te verzamelen waardoor we een beter inzicht krijgen in deze maatschappelijke thema’s. In het vervolgproject willen we verschillende nieuwe pistes onderzoeken via een bevragingstraject bij de handelaars. Vanuit die bevraging gaan we dan voor elke stad beslissen welk thema we verder gaan uitwerken naast drukte en bestedingen.”, klinkt het bij Greet Geypen.
Subsidieaanvraag goedgekeurd
Recent kreeg het project groen licht van de Vlaamse overheid. SInCR werkt verder op de leerlessen uit het project ‘Datagestuurde winkelgebieden’ en zet de volgende stap om nieuwe thematieken aan te boren om zo handelaars, horecaondernemers en lokale overheden verder te ondersteunen door middel van inzichten uit data.
“Gezien de relatief nieuwe projecten rond data voor economie op stedelijk niveau, is deze subsidie de uitgelezen kans om de nodige expertise op te bouwen. Om het project tot een succes te maken, is het van cruciaal belang onze ondernemers te begeleiden en te inspireren rond het belang van data om zo nieuwe inzichten te verwerven. Met dit project streven we naar een succesvolle samenwerking tussen alle betrokken partijen en werken we verder aan de versterking van onze binnenstad”, aldus Rina Rabau.
Het project SInCR loopt tot en met 31 juli 2025. Het totaalbudget bedraagt € 1.250.679, waarvan 80% wordt gesubsidieerd door VLAIO. De drie projectpartners zorgen via cofinanciering voor het resterende saldo.